عوامل مؤثر بر رقابت‌پذیری در ایران و کشورهای جنوب‌غرب آسیا

رقابت‌پذیری که در سیر تکوینی نظریات مزیت و تحول در مفهوم رقابت ارائه می‌شود به رشد مستمر بهره‌وری و درآمد سرانه در فرایند رقابت بین‌المللی تأکید دارد. برآورد میزان رقابت‌پذیری در این مطالعه براساس اطلاعات مجمع جهانی اقتصاد که درقالب سه محور برخورداری از نیازمندی‌های اساسی، کارایی و نوآوری ارائه می‌شود با منظور نمودن متغیرهای مؤثر برای کشورهای منطقه جنوب‌غرب آسیا (حوزه مورد‌نظر در سند چشم‌انداز بیست ساله) و بکارگیری تکنیک پانل دیتا صورت گرفت. براساس برآورد مذکور، رتبه رقابت‌پذیری ایران بین کشورهای مورد بررسی ۷ می‌باشدکه نسبت به رقم ۱۰ اعلام‌شده توسط مجمع جهانی اقتصاد وضعیت بهتری را نشان می‌دهد. نتایج حاکی از آن است که تأثیر درآمدهای نفتی در کشورهای نفت‌خیز بر رقابت‌پذیری تنها از طریق محور برخورداری از نیازمندی‌های اساسی بوده و کشورهای غیرنفتی با اتکاء بر محور کارایی به افزایش رقابت‌پذیری پرداخته‌اند. تحلیل رابطه بین عناصر تشکیل‌دهنده محور برخورداری از نیازمندی‌ها اساسی و محورهای کارایی و نوآوری نشان می‌دهد، علیرغم اینکه امتیاز برخورداری از نیازمندی‌ها برای ایران نسبت به کشورهای مورد بررسی در وضعیت بهتری قرار دارد، اما ایران عناصری از محور نیازمندی‌ها (از جمله آموزش اولیه و بهداشت) را داراست که تأثیر کمتری بر محور کارایی و نوآوری دارند.